Het Startnummer: 19

In de rubriek ‘het startnummer’ pakt Formule 1 voor elke dag van de maand januari het bijbehorende startnummer erbij. Aan de hand daarvan diepen we herinneringen op en/of laten we onze gedachten de vrije loop over bijbehorende coureurs, teams en momenten.

Heikki Kovalainen, Lotus, startnummer 19. Het staat op de inschrijflijst voor seizoen 2010, waarin de Fin, dan 28, bij de nieuwkomer instapt die later als Caterham door het leven gaat. De deal is pas laat in 2009 rond en de bevestiging van iets dat in de jaren daarvoor duidelijk is geworden: na periodes bij topteams Renault en McLaren, gaat Kovalainen zijn belofte als groot talent niet inlossen in de Formule 1.

Wie naar de cijfers kijkt – 111 Grands Prix, 1 overwinning, 3 verdere podiumplekken – vraagt zich misschien af waarom Kovalainen als toptalent werd gezien. Voor zijn debuut bestaat daar echter geen twijfel over. Kovalainen imponeert in de opstapklassen. Renault-teambaas Flavio Briatore stelt hem voor 2007 aan als opvolger van tweevoudig kampioen Fernando Alonso. Het is een terugkeer van diezelfde Alonso een jaar later – na ruzie met McLaren en teamgenoot Lewis Hamilton – die Kovalainen en McLaren in elkaars armen drijft.

Waar hij zich bij Renault na een moeilijk debuut in Australië (“ik zou het liever vergeten”) flink verbetert, kent Kovalainen ups and downs bij McLaren. Hij is er duidelijk tweede man, qua prestaties en in de pikorde. Het raakte hem, erkent hij later. Hoogtepunten zijn pole op Silverstone en een zege in Hongarije in 2008. Hij kan soms aardig meekomen met Hamilton, vooral in de kwalificatie, maar de Brit – in 2008 kampioen, terwijl Kovalainen zevende wordt – is dé grote man. Als Jenson Button in 2009 de titel pakt en beschikbaar is, moet Kovalainen naar de uitgang, richting Lotus.

Kovalainen krijgt daar Jarno Trulli als teamgenoot – onder meer ex-Renault en -Toyota, en eveneens enkelvoudig Grand Prix-winnaar. Waar de als kwalificatie-expert bekendstaande Trulli in hun eerste jaar doorgaans sterker is op zaterdag, is Kovalainen de snellere van de twee in de races. In 2011 vernietigt Kovalainen de Italiaan met 16 -2 in de kwalificatiestrijd. Het is een vorm van eerherstel. Met name het kloppen van Monaco-specialist Trulli in de kwalificaties aldaar zal zoet hebben gesmaakt, net als de fles wijn die de twee erop hebben gezet – afkomstig uit Trulli’s eigen wijngaard.

Het blijft echter bij wijn, aan champagne hoeft Lotus niet te denken, zelfs punten blijven ver buiten bereik. Er komt door zijn goede vorm wel weer interesse – van Sauber en Force India, naar verluidt – maar Kovalainen blijft Caterham, zoals het team inmiddels heet, trouw. Overtuigd dat het beter zal gaan én vanwege zijn vriendschap met eigenaar Tony Fernandes. Het is wellicht veelzeggend: Kovalainen is te aardig, te soft misschien voor de echte top.

Per 2013 is er zelfs geen plek meer bij Caterham. Eind dat jaar volgen twee races bij het team dat dán Lotus heet, het voormalige (en huidige) Renault. Als vervanger van de geblesseerde Kimi Räikkönen, naast wie hij eigenlijk altijd ‘die andere Fin’ is geweest, overtuigt Kovalainen niet. “Jammer, misschien had ik het wat onderschat.” Te eerlijk, dat is hij misschien ook, ook tegenover zichzelf. Zonder de absolute zelfovertuiging van echte toppers.

Kovalainen had sowieso weinig van een superster. Hij leefde geen jetset-leven. Kovalainen, uit het verre Finse noorden, waar hij als jongeling ’s nachts door de bossen scheurde, zat liever met z’n vrouw op de bank, ging drummen, golfen, flightsimulator spelen of bij z’n Finse blokhut moutainbiken en wintersporten – al woont hij nu in Abu Dhabi. Een erfenis van een Formule 1-loopbaan, en makkelijk met reizen. Kovalainen racet namelijk nog, in de Japanse SuperGT. In 2016 werd hij er kampioen. Een bevestiging dat talent er misschien niet altijd uitkomt, maar je het niet verliest.