Door het Verstappen-effect trekt de Formule 1 nieuwe fans, die niet allemaal weten dat je vroeger een Grand Prix van Nederland had. Het is bijna zeventig jaar geleden dat voor het eerst Formule 1-auto’s over het circuit van Zandvoort reden. 

Door Rob Wiedenhoff, foto’s Sutton

De bezoekers van de race in 1967 waren getuige van een historische triomf. Lotus had sinds de invoering van de 3-literformule in 1966 problemen met motorleverancier Coventry Climax, dat zich ging richten op industriële projecten. Na wat lapmiddelen met BRM-motoren debuteerde op Zandvoort de in het diepste geheim voor Ford ontwikkelde Cosworth V8-motor, een briljant ontwerp van Keith Duckworth. Het is anno 2017 niet voor te stellen, maar Clark zag de auto pas voor het eerst op de vrijdag voor de wedstrijd. Vanwege belastingproblemen meed Clark het Verenigd Koninkrijk, waar Hill het testwerk deed. Clark triomfeerde bij de première, en zo speelde Zandvoort opnieuw een grote rol in de autosport. De motor groeide uit tot een van de succesvolste in de Formule 1-geschiedenis. In 1968 reed Jackie Stewart op Zandvoort superieur in de regen en bezorgde het Franse merk Matra de eerste overwinning. Teamgenoot Jean-Pierre Beltoise werd ondanks een spin tweede in een auto met Matra V12-motor. In 1969 was de winst opnieuw voor Stewart. De Nederlandse Grand Prix maakte naam als veilige race en genoot steeds grotere internationale bekendheid. De goede reputatie kwam echter in het volgende jaar onder druk te staan.

Met de hagelnieuwe Lotus-Cosworth won Jim Clark in 1967 zijn eerste van in totaal vier Grand Prix-zeges dat seizoen.

Kansloos
Zondagochtend 21 juni 1970. Een toevallige ontmoeting in Zandvoort. Ik was op weg naar de perskamer in Bouwes Palace, daar stapte Piers Courage net naar buiten. Hij was, met weekendtas in de hand, op weg het circuit waar hij met een De Tomaso-Ford ging starten in de Grote Prijs van Nederland. Na een wederzijds goedemorgen verloor ik hem uit het oog. Voorgoed; de aimabele Brit kwam jammerlijk om het leven toen zijn auto op het snelle gedeelte bij Tunnel Oost van de weg raakte en onmiddellijk vlam vatte. Piers was kansloos. De harde realiteit sloeg diepe wonden. Met de kennis van nu is het nauwelijks voor te stellen hoe werd gedacht over ingrijpen bij calamiteiten. Van camerabewaking had nog niemand gehoord. Vanuit de pits was een onheilspellende rookzuil waar te nemen, maar een brandweerwagen mocht niet vertrekken omdat volgens de procedure eerst een commandowagen poolshoogte moest nemen. Hulpverleners langs de baan hadden geen middelen om meteen in te grijpen. Op hun lapcharts zagen de teams dat Siffert en Courage ontbraken. Na enkele bange minuten hoorde ik het verlossende bericht via de omroepinstallatie: beide coureurs waren ongedeerd. Maar na een half uur werd gemeld dat het anders was gelopen. Alleen Siffert was in orde, hij had pech bij het Scheivlak. De resterende rondjes werden plichtmatig afgewerkt en op het podium nam de somber kijkende winnaar Jochen Rindt (Lotus) de huldiging in ontvangst. De later dat jaar postume wereldkampioen treurde om het verlies van zijn grote vriend.

Een van de laatste rondjes van Piers Courage.

Debuut van Lennep
In 1971 was de stemming optimistisch als vanouds. Vooral omdat Gijs van Lennep een week na zijn historische Le Mans-overwinning op Zandvoort in de Formule 1 debuteerde. De meest hectische week van zijn leven. Alle media wilden wat van hem weten in de opmaat naar onze Grand Prix. Bovendien had hij een voorhoofdsholteontsteking en koorts. Ik bedacht een tamelijk ongebruikelijke plek om hem te spreken: in de sauna bij de sportschool van zijn toenmalige fysio Peter Dekker. Het werd een geslaagd debuut, vooral dankzij de regen. Het slechte weer bood volop kansen voor de als 21e gestarte Gijs, omdat zijn Firestone regenbanden stukken beter waren dan de Goodyears van de concurrentie. Hij vertelde me over zijn voorzichtige tactiek: “Ik keek die hele spetterende club voor me maar eens aan. Na een paar ronden liep ik in op een groepje en zag dat het ging. Ik ben gek op racen in de regen, dat is het mooiste.”

1970: regenspecialist Gijs van Lennep is op weg naar de achtste plaats in zijn Surtees.

Gijs passeerde wereldkampioenen Graham Hill, Jackie Stewart en Denis Hulme, en kwam als achtste over de finish. Toen nog niet goed voor punten, niettemin was het een keurig eerste F1-optreden. Waarbij ook slimmigheid meespeelde: “Ik remde soms vroeger voor de Tarzanbocht. Dan kon ik zien of anderen daar in de fout gingen.” Wat nogal eens gebeurde. Aan kop zorgden Jacky Ickx met Ferrari en Pedro Rodriguez (BRM) vrijwel de hele race voor een spannende strijd om de leiding die de Belg in zijn voordeel besliste.

 

Volgende week lees je deel 4 van deze serie over de geschiedenis van de Grand Prix van Nederland op het circuit van Zandvoort. Dit artikel verscheen eerder in gewijzigde vorm in Formule 1 magazine.

Deel 1

Deel 2