Na de Elfstedentocht en de marathon van New York was autoracen begin jaren ’90 het nieuwe sportieve doel van onze huidige koning Willem-Alexander. In het diepste geheim werd de toenmalige kroonprins opgeleid. Ter ere van Koningsdag trakteert FORMULE1.NL op een terugblik met alle betrokkenen: over een cursus, beveiligers, uitgaan, ingenomen fotorolletjes en een veto van premier Lubbers. Of was het koningin Beatrix?
Vrijdag 8 oktober 1993. Op de voorpagina van De Telegraaf gaat het onder meer over een bordeelhouder met ontvoerd zoontje en een celstraf voor de corrupte burgemeester van Brunssum. Maar al snel valt het oog op de kop rechtsboven: ‘Prins slaagt voor racelicentie’. Het is de dag waarop Nederland leert dat in de toekomstige koning Willem-Alexander een begenadigd autocoureur schuilt. Hij blijkt al enige tijd een cursus te hebben gevolgd, om uiteindelijk af te kunnen rijden en zo een racelicentie te verwerven.
De foto’s bij het artikel spreken boekdelen: de kroonprins staat klaar om in Zandvoort in te stappen in een Citroën Saxo AX, een gele racebolide met sponsoring van Linea Directa. Op de zijkant prijkt de naam van de coureur: ‘Alex van Oranje’. Die draagt een even sierlijke als maagdelijk witte helm van Bell; het maakt het plaatje compleet. Het nieuws gaat vervolgens als een lopend vuurtje rond. Ooit zal de kroonprins koning zijn van heel het land, maar op deze oktoberdag in 1993 is hij dat in ieder geval al van Zandvoort en omstreken.
Streng beveiligd
Terug naar 24 uur eerder. In het autosportmekka van Nederland komt het dagelijks leven op gang. Kinderen maken zich klaar voor school, ouders gaan naar hun werk. Winkeliers openen de deuren en op het strand delen joggers en hondenbezitters de eerste stralen van een flauwe herfstzon. Iets verderop klinkt al vroeg het geronk van motoren op het circuit van Zandvoort. Zo is er een trackday voor allerhande racewagens. En het is dus de dag waarop Willem-Alexander in die gele Citroën Saxo stapt. Hij mag in Zandvoort in de praktijk brengen wat hij de afgelopen tijd heeft geleerd. Bijvoorbeeld van Tom Coronel en van Sandra van der Sloot, bekende namen die hem als jonge coureurs les gaven.
Ook van de partij is autosportverslaggever Coo Dijkman. Hij wil namens De Telegraaf vandaag met eigen ogen zien hoe de kroonprins het ervan afbrengt. Niet iedereen zit echter op publiciteit te wachten. “Ik was met fotograaf Johannes Dalhuijsen al op het circuit, maar we waren niet welkom”, herinnert hij zich. “We werden tegengehouden door vier sterke mannen.” Dijkman is boos. “Ik was er zo verontwaardigd over dat ik circuitdirecteur Hans Ernst liet weten nooit meer een stap op zijn circuit te zetten. Hij schrok ervan, stuurde mij later een excuusbrief en hoopte dat ik op mijn besluit zou terugkomen.”
(Tekst gaat verder onder afbeelding)
In het diepste geheim
Aldus geschiedt, maar het tekent in die tijd de angst voor publiciteit over het race-avontuur van Willem-Alexander. Met man en macht wordt van hogerhand geprobeerd een en ander stil te houden. Dat merkt ook Hans van Tilburg, op dat moment sportfotograaf. Dertig jaar later kijkt hij terug: “Ik had een geschiedenis met Willem-Alexander – zo verstopte ik me ooit in een kartonnen doos om te kunnen vastleggen dat hij ging karten bij Michael Bleekemolen. En na een tip lag ik dit keer in de duinen, met een lange lens. Daar kwam beveiliging op af, maar ik lag op een plek buiten het circuit. Dus ik kon in principe gewoon blijven liggen.”
Op andere momenten probeert Van Tilburg het elders. “Ook weer in de duinen, ik hoorde dan de beveiligers naar me zoeken. Juist toen ik op het circuit was, zag ik Willem-Alexander en kon ik hem van dichtbij op de foto zetten als coureur.” Foto’s maken doet ook Chris Schotanus; hij mag van tijd tot tijd aanwezig zijn, maar moet zijn rolletjes inleveren bij de entourage van de kroonprins. “Dan kreeg ik later de foto’s terug, maar niet de negatieven”, vertelt hij anno nu. Geheimzinnig? “Mwoah”, zegt Schotanus, “ik zocht er niets achter.”
‘Daar zat zo’n beetje het hele Koninklijk Huis’
En toch is er sprake van een bepaalde mystiek. Hoe kwam het zover? Op naar Tom Coronel. Samen met andere instructeurs wordt hij op een dag gepolst om les te geven, daarbij blijkt het zelfs te gaan om nog veel meer leden van de koninklijke familie. “Huub Vermeulen, van de Rensportschool Zandvoort, belde”, herinnert Coronel zich. “Die zei tegen ons: ‘Jongens, dinsdagavond moeten jullie even langskomen’. Dat deden we, het was in het OCA-gebouw (van de marshals op Zandvoort, red.). We liepen naar binnen en toen zat daar zo’n beetje het hele Koninklijk Huis.”
“Dus ook bijvoorbeeld prinsen zoals Pieter-Christiaan en diverse prinsessen; het verklaarde veel. ‘Jullie moeten een groepje begeleiden op dinsdagavonden’, werd ons gezegd. Maar alles was afgesloten toen we aankwamen, er stond bewaking bij de poort. Zodanig dat je denkt: ‘Huh, wat is dit dan allemaal?’”
Willem-Alexander krijgt op weg naar een mogelijke toekomst als coureur niet alleen les van Coronel, ook van Van der Sloot. “Niet heel vaak hoor, het was op één hand te tellen”, vertelt ze decennia later. Of het bijzonder was? “Nee joh, hij is ook maar gewoon een mens. Zo keek ik er ook toen al tegenaan. We waren bovendien allemaal jong, net als hij. Dus voor ons was het rijden met hem gewoon zoals met ieder ander.”
‘Koning Willem-Alexaner, one of the guys‘
Coronel beaamt dat. Hij geeft de kroonprins in die tijd veelvuldig les. “Hij was one of the guys, deed niet alsof hij heel speciaal was.” De twee kunnen het goed vinden: “Ik noemde hem ook gewoon Alex. We zijn dezelfde soort types en een beetje van dezelfde leeftijd (Coronel is geboren in 1972, de koning in 1967, red.) Ik vond en vind het een leuke vent.”
Het gaat in die tijd om een rijvaardigheidstraining. Dus niet per se een racecursus. Maar voltooide je die training, dan kon je races rijden. Dat wilde de kroonprins graag en daar was dan weer een licentie voor nodig; die behaalde je door af te rijden, zoals Willem-Alexander uiteindelijk dus deed (waar De Telegraaf melding van maakte). Het gezelschap krijgt les in rode BWM 318i’tjes. Coronel knikt: “Die werden geleverd door Arie Ruitenbeek.” Een enkele keer gaat het mis. Meerdere betrokkenen vertellen hoe een vriend van Willem-Alexander tijdens een van de cursussen van de baan vliegt, de vangrail in. Hij komt er goed vanaf, maar het nieuws mag niet uitlekken.
De kroonprins zelf brengt het er overigens steevast heelhuids vanaf. Geen wonder, aldus Coronel. Willem-Alexander heeft talent, is niet angstig en toont lef. “Hij had veel gevoel voor auto’s en was intelligent. Dat kon je toen al aan alles merken. Later snapte ik waarom: hij was ook bezig met vliegen.” Dat laatste blijft niet zonder gevolg. De instructeurs krijgen als bedankje namelijk een vliegles cadeau van Willem-Alexander. Die geeft hij vanaf vliegveld Lelystad, in een Cessna. Coronel knikt: “Ik heb er nog een logboek van.”
(Tekst gaat verder onder afbeelding)
Premier Lubbers
Maar hoe kwam het eigenlijk zover, dit hele race-avontuur? Het volgde op een idee van de lijfwacht van Prins Bernhard senior, zo stellen de meeste betrokkenen. Die lijfwacht volgde zelf een rijvaardigheidstraining bij de Rensportschool Zandvoort en dacht dat het goed zou zijn voor Willem-Alexander en andere prinsen en prinsessen om dat ook te gaan doen.
Bij de kroonprins smaakt het uiteindelijk naar meer; hij wil racen. Het leidt tot deelname aan de Citroën Saxo Cup. Een vrije training, een wedstrijd of zelfs meerdere; hij komt in actie, maar hoe vaak of hoe lang valt door het gebruik van schuilnamen niet te verifiëren. Bevestigd is wel dat er al snel van hogerhand een stokje gestoken wordt voor een raceloopbaan. Het zou te gevaarlijk zijn en niet goed voor het imago van de kroonprins en de koninklijke familie. “Toenmalig premier Lubbers hield het in zijn nadagen tegen”, zegt de één. “Het was koningin Beatrix die niet wilde dat hij een race in Frankrijk ging rijden”, zegt de ander. Enfin, het bleek einde loopbaan voordat die goed en wel begonnen was.
Een avondje uit
Terugkijkend zorgt de periode bij alle betrokkenen voor leuke herinneringen. En die gaan verder dan alleen die op de baan. Zo vertelt fotograaf Schotanus tot besluit over een cursusdag die niet in Zandvoort maar in Assen plaatsvond, gevolgd door een avondje-uit in Groningen. “Nabij het daar bekende café Drie Gezusters had je toen een speelhal. Zat ik daar met Willem-Alexander, beetje tegen elkaar racen in z’n arcade-simulator. Dat kon gewoon toen. We zagen hem destijds ook niet per se als de kroonprins of aanstaande koning; we hadden gewoon een mooie tijd met z’n allen. En hij ook; een leuke vent en echte raceliefhebber. Nu nog.”
Hoe Zijne Majesteit de Koning zelf terugkijkt op zijn raceperikelen, blijft onduidelijk. ‘Dit zijn vragen over het privédomein van de Koning, waar wij u helaas geen antwoord op geven’, laat de Rijksvoorlichtingsdienst desgevraagd weten. Aan liefde voor autosport echter geen gebrek. Dat bleek al tijdens de bezoeken aan de Dutch GP en het zichtbaar genieten van het succes van Max Verstappen.
In de podcast Door de ogen van de Koning vertelde Willem-Alexander al eens hoe hij Verstappens beslissende race – met goede afloop – in de titelstrijd van 2021 beleefde: “Ik zat thuis te kijken, ik was de hele dag al nerveus. Ik had de kinderen ook zo ver gekregen dat ze gingen kijken. Tijdens de race zag het er niet naar uit dat Max zou gaan winnen. En toen dacht ik bij mezelf: ‘Ik loop nu niet weg van de televisie, want ik ben er de hele dag mee bezig geweest en heb de hele familie opgezweept aanwezig te zijn. Als het nu niet goed gaat, moet je ook blijven zitten.'”
Lees hier alles over de GP van Miami
De nieuwste editie van FORMULE 1 MAGAZINE is uit! Haal ‘m nu in de winkel of bestel hieronder online, met gratis bezorging in heel Nederland.
