In het Heerenveense Thialf begint vrijdag het EK afstanden. Sven Kramer grossierde in zijn carrière in internationale titels en zette jarenlang het mondiale schaatsen naar z’n hand, zoals Max Verstappen dat inmiddels doet met de de Formule 1. We spraken met de voormalig kampioen van het ijs over de kampioen van het asfalt.
Onderstaand artikel verscheen eerder in FORMULE 1 Magazine.
Sven Kramer (37) stond te boek als een mondige sporter, die over alles en iedereen een mening had en niet schuwde die te geven. Voor hem geen mediatrainingen, de Fries zei gewoon wat hij vond. Ook in zijn nieuwe rol als directeur business development bij de schaatsploeg van Jumbo-Visma en als sportliefhebber, blijft Kramer zeggen waar het op staat.
Ook over de Formule 1 is hij uitgesproken. Een van zijn ergernissen? ,,Sport is emotie. Ik vind dat sporters zich altijd moeten durven uit te spreken. Max doet dat, maar verder zie je dat lang niet altijd terug. Het is tegenwoordig vaak zo keurig, zo politiek correct. Overigens geldt dat ook voor andere sporten. Het mag soms best een beetje schuren. Zonder wrijving geen glans. Het is mooi als een sporter baalt na een nederlaag. Het gaat toch om winnen?!”
(tekst gaat verder onder de foto)
De Fries volgt al van jongs af aan de Formule 1. Al ver voor het Max Verstappen-tijdperk zelfs. ,,Ik kan me nog herinneren dat ik thuis in Oudeschoot naast mijn vader op de bank tv zat te kijken toen de Benetton van Jos Verstappen in brand vloog”, aldus Kramer. Het incident vond plaats op Hockenheim in 1994. Kramer was toen acht jaar.
‘F1 is het summum, dat heeft me altijd getrokken’
Ook daarna bleef hij de sport altijd met interesse volgen, zij het van een afstand, niet in de laatste plaats vanwege zijn eigen volle wedstrijdkalender. ,,Formule 1 is een totaal andere sport dan schaatsen, maar ik denk dat nog steeds veel mensen onderschatten hoe groot de fysieke belasting is van een F1-coureur. Ik ken Nyck de Vries vrij goed. Maar zoals hij in Italië bij zijn F1-debuut namens Williams na de race helemaal naar de klote was en niet meer op eigen kracht uit de auto kon komen, dat is echt niet omdat het zo makkelijk is. En dan zie je ook meteen het verschil tussen al die andere klassen en de Formule 1. De Formule 1 is het summum, dat heeft me altijd getrokken.”
Volg FORMULE1.nl op Whatsapp
De successen van Max Verstappen hebben zijn interesse in de sport wel een nieuwe impuls gegeven, erkent Kramer op zijn kantoor, onder het genot van een kop koffie en verse croissantjes.
,,Wat me vooral zo fascineert aan Max is dat hij in zijn eentje de kar trekt. De hele sport, zeker in Nederland, draait om hem. Sterker, er is een miljoeneneconomie om hem heen ontstaan. Heel veel mensen hebben een verdienmodel dankzij hem. Van oud-coureurs tot handige zakenmensen op het vlak van merchandise en events. En dat is logisch ook. En terecht. Want hij is gewoon een van de allerbelangrijkste stakeholders van de Formule 1. Max verkoopt en hij spreekt aan door hoe hij is en wat hij doet. Het hele plaatje bij Max klopt gewoon. Maar het knapste is dat Max ondertussen gewoon blijft leveren en winnen.”
– Want hoe knap is dat voor een jongen van halverwege de twintig?
,,Ongelooflijk knap. Ik heb daar onwijs veel respect voor. Winnen en blijven winnen, dat laatste is nog het moeilijkste. En cool blijven. Hoewel hij misschien best af en toe de boel kort en klein mept na een race, bij wijze van spreken. Iedereen heeft af en toe een uitlaatklep nodig. Alleen dat zien we dan niet op tv.”
‘Geen talent uit een corporate gezin’
– Max is door zijn vader Jos klaargestoomd voor het grote werk en zat al in een kart toen hij nog niet kon lopen. Jij bent de zoon van Yep Kramer, zelf een voormalig topschaatser. In hoeverre is zo’n topsportachtergrond- en opvoeding een blijvend voordeel in je carrière?
,,Veel zaken zijn aangeleerd en worden je met de paplepel ingegoten. Maar daarnaast neem je ook in je onderbewustzijn al zoveel mee, zonder dat je erop geattendeerd wordt, zonder dat het uitgesproken wordt of zonder dat er extra aandacht voor is. Zelf zat ik altijd in de kleedkamer. Ik ging gewoon altijd mee naar de ijsbaan. Daar steek je zoveel van op. Voor mijn eigen carrière is dat van onschatbare waarde geweest. Dat zal voor Max niet anders zijn geweest. Je weet hoe dingen eraan toe gaan. Het is toch heel anders dan wanneer je een talent bent uit een corporate gezin en je moet op je achttiende eerst de wetten van de kleedkamer nog leren kennen. Dan stoot je eerst een paar keer lelijk je neus.”
– En de wetten van thuis mogen ook niet vergeten worden, lijkt me.
,,Ook dat. Je leert thuis wat je ervoor moet doen en vooral moet laten. Gezond eten, veel slapen, niet stappen. De way of life van een topsporter hoeft niet meer geaccepteerd te worden. Die is er al.”
,,Natuurlijk heb ik veel aan mijn vader gehad vanwege zijn carrière als topschaatser, maar zeker ook aan mijn moeder. Zij deed het hele huishouden. Ik weet hoe ik was als jong talent: je komt thuis, je flikkert je tas neer, smijt je kleren in een hoek, gaat eten en daarna naar bed. En voor de rest doe je he-le-maal niets. En dat kon gewoon. Ik vond het in die tijd normaal, maar ik heb ook met sporters in Jong Oranje gezeten van wie de ouders het niet goed vonden dat ze ’s middags gingen slapen tussen de trainingen door. Bij ons thuis werd het belang van voldoende rust begrepen, dat kan bepalend zijn voor je carrière. Wat dat betreft durf ik wel te zeggen dat zowel Max als ik ongelooflijk veel geluk heeft gehad dat we in een topsportomgeving zijn opgegroeid.”
– Jos Verstappen heeft Max kunnen behoeden voor de fouten die hij eerder in zijn eigen carrière zelf heeft gemaakt, ook naast de baan. Dat zal met jou en je vader niet anders zijn geweest.
,,Dat klopt gedeeltelijk. De schaatswereld kan ook wel een slangenkuil zijn soms, maar het is volgens mij wel iets minder een jungle dan de Formule 1. Bovendien is het een andere orde van grootte. Het grootste verschil is dat er in het schaatsen minder afhankelijkheden zijn. Het scorebord liegt nooit. Als je 6.10 minuten rijdt op de vijf kilometer, ben je gewoon de beste. Je wordt door niemand van de baan geveegd en je hebt geen last van politieke spelletjes. Sterker, als je hard rijdt, heb je nergens last van. Zeker in mijn beginjaren was ik zo dominant, dan bepaal je gewoon het spel van A tot Z. In alle facetten, zowel commercieel als sportief.”
‘Op gegeven moment moet je afstand nemen’
“Mijn ouders hebben me heel vroeg veel eigen verantwoordelijkheid gegeven en daar vervolgens de juiste mensen bij gezocht. Mijn vader zei toen ik 18 was: ‘Ik ga je niet meer helpen. Dit is Ron Mulder, je kent hem nog niet, maar hij gaat vanaf nu alles voor je regelen’. Jos heeft in feite hetzelfde gedaan door Raymond Vermeulen naar voren te schuiven. En dat is sterk. Want zoiets moet je als vader wel kunnen. Je moet dan over je eigen schaduw heen stappen en ruimte maken voor een ander die op bepaalde vlakken meer kennis heeft. Ja, dat klinkt logisch, maar er zijn er genoeg die die navelstreng niet durven door te knippen en alles bij zich willen houden. En dat blijkt zelden de juiste oplossing, want dan word je als talent beperkt in je ontwikkeling. Dat heeft zowel mijn vader als Jos heel sterk gedaan, vind ik. Op een gegeven moment moet je afstand nemen.”
– Een andere parallel tussen jou en Max Verstappen is dat jullie op jonge leeftijd doorbraken en bekend werden. Van veelbelovend talent tot jeugdidool in korte tijd. Heb je dat ooit als lastig ervaren?
,,In de beginjaren wel. Ineens heeft iedereen een mening over je, zowel positief als negatief. Als je wat ouder bent kun je dat wel relativeren en een plek geven. Dan draai je je een keer om in bed en slaap je weer verder. Maar als je 18 bent, kan dat best heftig zijn. Dan merk je ook hoe populair en bekend schaatsen is.”
Kramer staat op. Trekt de capuchon van zijn vest diep over zijn hoofd, buigt overdreven zijn schouders naar voren en zet een paar stappen in de kamer. ,,Ik liep op een gegeven moment echt zó door de stad. Ik was degene die de gouden generatie met mannen als Ids Postma, Rintje Ritsma en Gianni Romme er ineens afreed en ook niet bang was om iets te zeggen. Dat sprak veel mensen aan. Max heeft dat ook natuurlijk. Die is ook niet bang en heeft ook altijd een goed verhaal.”
‘Niemand gaf een kik, heel relaxed was dat’
Lachend: ,,Ik weet nog dat hij een paar jaar terug nog iemand bij de strot greep in een pitbox. Esteban Ocon was dat. Dat vind ik wel mooi, dat ruwe randje aan hem. Dat hoort ook zo. Het hoeft niet allemaal te lief of te braaf te zijn, dat zie ik tegenwoordig al te vaak in de sport. Ik denk trouwens wel dat het heel goed is voor Max dat hij in Monaco woont. De privacy die hij daar heeft weegt veel zwaarder dan de fiscale voordelen, dat weet ik zeker. In Monaco kan je als bekende sporter gewoon jezelf zijn en anoniem over straat. Ik heb daar wel eens met hem op een terras gezeten, samen met Steven Kruijswijk. Nou, helemaal niets aan de hand hoor. Niemand gaf een kik, heel relaxed was dat.”
(Tekst gaat verder onder de foto)
– Over bekendheid gesproken. Niet alleen voor de sportmedia ben je interessant, ook voor de roddelbladen. Daar weten jullie ook allebei alles van.
,,De pure topsporter wil maar één ding: de beste worden. En geloof me, die heeft niet de ambitie om een BN-er te worden of veel geld te verdienen. Alles wat erbij komt kijken is een gevolg van de prestatie. En die categorie zit niet te wachten op aandacht in de roddelbladen, maar je moet er wel mee dealen.
Het is niet leuk wanneer er in je privéleven wordt gespeurd. Maar oké, het is mijn werk en het hoort er dus bij. Alleen, mijn gezin, familie en vrienden hebben er niet voor gekozen en worden er dan toch in meegetrokken, zowel positief als negatief. Ik kom uit een redelijk traditioneel en nuchter gezin uit Friesland, maar ik kan me wel voorstellen dat mijn moeder en mijn zusje er ongemerkt wel eens last van hebben gehad. Zelf word je er op een gegeven moment immuun voor. Dan denk je: fuck it, morgen ligt de vis er in en toedeledokie.”
‘Dan voelt winnen niet meer als blijdschap’
– Jij en Max hebben wel het voordeel een partner te hebben die de topsport door en door kent. Jij met Naomi (Van As, oud-hockeyster, red.), Max met Kelly (Piquet, de dochter van oud-wereldkampioen F1 Nelson).
,,Het is zeker handig thuis iemand te hebben die weet wat de sport inhoudt plus alle randzaken die erbij horen. Het lijkt vanaf de buitenkant allemaal fantastisch, maar het vergt veel. Ook van de mensen om je heen. En het is gewoon lekker dat je niet altijd alles hoeft uit te leggen.”
– Jij bent de boeken in gegaan als de succesvolste schaatser uit de geschiedenis. In de Formule 1 is Max Verstappen records aan het verzamelen. Was jij bezig met statistieken?
,,Nee joh, statistieken zijn leuk voor later. Als je gaat terugkijken. Het mooiste zijn de momenten dat je een grote race wint en dat je daarna de hele nacht wakker ligt van blijdschap. Weet je, dat heb ik op een bepaald moment wel als lastig ervaren, dat ik op een gegeven moment zo goed was, dat een tweede of derde plek niet meer werd geaccepteerd. Ook niet door mezelf. Waardoor alles – behalve winnen – een teleurstelling was. En als dat het geval is, dan voelt winnen dus niet meer als blijdschap, maar als opluchting. Dat heeft mij soms wel een beetje het plezier in de sport ontnomen. En dat laatste is bij Max nu ook aan de hand natuurlijk. Hij moet winnen, winnen en nog eens winnen. Ik ben bijna zeker dat hij ook opluchting voelt als hij na een winnende race uit de auto stapt. Zo in de trant van: pff, het is weer gelukt. Dat gevoel moet je proberen te voorkomen, maar dat is eigenlijk niet te doen.”
– Die prestatiedruk waar je het over hebt, beschrijf dat gevoel eens.
,,Als je al succesvol en dominant bent, dan wordt het verwachtingspatroon zó hoog. Je bent niet meer de jager, maar de gevestigde orde. Je draagt een groot kruis op je rug en iedereen jaagt daarop. In feite kun je dan alleen maar verliezen. En veel mensen hopen dat je gaat verliezen, dat heb ik altijd wel gevoeld. Vaak is het niet eens persoonlijk, soms wel trouwens, maar mensen kiezen nu eenmaal voor de underdog.
Voor de Winterspelen van 2010 werd Vancouver omgedoopt tot Svencouver. Achteraf weet ik niet of we daar goed aan hebben gedaan. Vanuit mijn eigen ervaring zou ik zoiets in ieder geval nooit adviseren. Dan zadel je iemand met teveel druk op. Hoewel, teveel… Als we dat akkefietje (de veelbesproken wisselfout, red.) niet hadden gehad, was het alsnog Svencouver geworden.”
‘Voor de wind zeilen kunnen we allemaal’
– Over omgaan met teleurstellingen gesproken.
,,Ja, dit was een heel grote, maar deze heeft me wel gevormd. In het begin van je carrière gaat vaak alles van een leien dakje en sta je er niet bij stil, maar het is wel zo: de dag dat je gaat verliezen komt elke dag dichterbij. Ik heb die wissel meegemaakt. Dat is heftig op het moment zelf, maar het vormt de sporter die goed met dat soort tegenslagen omgaat. Sterker, zoiets zegt aan het eind meer over een sporter dan over het aantal prijzen dat hij of zij heeft gewonnen. Voor de wind zeilen kunnen we allemaal. Maar Vancouver, dat was me er wel één zeg. Ik denk dat 90 procent van de mensen in Nederland nog weet waar ze op dat moment waren.”
(Tekst gaat verder onder de foto)
– Dat zijn van die legendarische sportmomenten die altijd terugkomen in ieder jaaroverzicht. Zoals ook de winnende kampioenschapsrace van Max Verstappen in Abu Dhabi 2021.
Lachend: ,,No, Mikey no! Ik heb thuis gekeken. Wat een bizarre en fantastische ontknoping was dat. Een ‘once in a lifetime’ was dat. Max had maar een paar rondjes om het te doen en dan is het zo knap dat hij het ook gewoon deed. Zo’n inhaalactie vergeet je nooit meer. Dat moment, die actie herinnert Max zich over 50 jaar beter dan de beker of de podiumceremonie. Dat soort momenten maakt de sport.”
‘Max heeft echt wel zenuwen gehad’
– Nog even over de prestatiedruk. In Abu Dhabi, maar ook bij de Dutch GP op Zandvoort. Als je dan ziet hoe hij in die oranje gekte zo’n beetje als enige het hoofd koel houdt…
,,Dat is ook wel een beetje de buitenkant, hoor. Ik weet het, Max schijnt er niet minder om geslapen te hebben, maar niemand kan mij wijsmaken dat hij niet zenuwachtig was. Tuurlijk, hij is cool. Extreem cool zelfs. Maar dan nog, hij heeft echt wel zenuwen gevoeld. Niemand is van steen, ook Max niet. Ik denk trouwens wel dat de gekte in Zandvoort deels langs hem heen is gegaan, omdat hij in zijn eigen bubbel zat. Als hij over een paar jaar nog eens de beelden terugkijkt en die helikoptershots ziet van die oranje mensenmassa, zal hij denken: ik wist niet dat het zo groot was.”
– Tenslotte, wat is in jouw ogen de sterkste eigenschap van Max?
,,Dat hij zijn hoofd koel hoedt op de momenten dat het moet, maar vooral zijn intrinsieke motivatie. Max is een echte liefhebber. Als hij thuis is doet hij de race op de simulator gewoon nog een keer, dat vind ik mooi. Het allerbelangrijkste is dat die liefde voor de sport blijft. Dat is uiteindelijk de sleutel voor een lange succesvolle carrière. Alles begint met passie.”
Bekijk hier alvast de volledige F1-kalender voor 2024
Niet één, maar twee edities om 2024 mee in te luiden: naast het dubbeldikke ‘Jaar van Max’ (132 pagina’s) van FORMULE 1 Magazine ligt nu ook het FORMULE 1 Jaaroverzicht 2023 in de winkel (of bij je thuis als abonnee). Het blad is ook digitaal te lezen en te bestellen, met gratis bezorging in heel Nederland. Herbeleef het seizoen 2023 met ons Jaaroverzicht! Daarin onder andere:
- Tom Coronel analyseert 2023: Weg met de oude garde!
- Analyse: Alle tien teams langs de meetlat
- De beste themaverhalen van alle 22 Grands Prix
- Race-analyses door Coronel en Bleekemolen
- Technisch jaaroverzicht: de opkomst van Aston Martin en McLaren
- Alle cijfers van 2023 (en de eeuwige statistieken!)
- Onderscheidende fotografie: het mooiste beeld van een fraai jaar
- En nog veel meer!