Liefhebbers van bijzondere feitjes en verhalen kunnen hun vingers aflikken bij de Italiaanse GP van 1971 in Monza, bekend van millimeterwerk. De race kent namelijk de spannendste finish aller tijden, is lange tijd de snelste ooit én krijgt in Peter Gethin een verrassende winnaar. Eentje die misschien wel Howden Ganley had moeten heten.
0,61 seconden. Dat is op 5 september 1971 de tijdspanne waarin de complete top-5 van de Italiaanse Grand Prix de finish passeert. De enige van het vijftal die het nog na kan vertellen, is Howden Ganley uit Nieuw-Zeeland. Inmiddels 82 jaar, tot enige jaren geleden nog actief in de kantlijn van de autosport en een graag geziene gast op racefestivals in de Verenigde Staten.
Ganley streek neer aan de westkust van Amerika om daar te genieten van zijn pensioen. Die volgde op een loopbaan die zich dan weer vooral afspeelde in de Europese racewereld. Van monteur die onder de vleugels van de later overleden Bruce McLaren stond te lassen in de werkplaats, schopte Ganley het uiteindelijk tot autocoureur.
Zeges en podiumplekken behaalde hij in andere klassen en races wel, maar een overwinning in de Formule 1 bleef uit. Met dank aan die merkwaardige Grand Prix van 52 jaar geleden.
‘In de vrije training ging het fantastisch’
“In de vrije training ging het fantastisch, ik was heel erg snel”, keek Ganley al eens terug op het bewuste raceweekend in Italië. “Ik reed voor BRM (British Racing Motors, red.), het was mijn eerste seizoen in de Formule 1. In Monza kwalificeerde ik me als vierde, een mooie plek op de tweede rij.”
Peter Gethin, net als onder andere Helmut Marko dat jaar een teamgenoot, eindigt in de bewuste kwalificatie slechts als elfde. Hij is zeven tienden langzamer dan Ganley. “Mijn motor liep geweldig”, aldus die laatste.
(Artikel gaat verder onder de foto)
Teammanager Tim Parnell besluit tot Ganley’s schrik vervolgens echter de motoren in hun BRM-bolides voor de race om te wisselen. “Zo kreeg Gethin mijn snelle motor in zijn auto, ik de langzame van hem. Tot op de dag van vandaag neem ik dat Tim kwalijk.”
Goede slipstream in de slotmeters
Het zorgde er mede voor dat Ganley de winst op Monza miste. Hij kwam nog wel dichtbij: vijfde, op maar 0,61 seconde van winnaar Gethin. Gevalletje ‘wat als?’ Ganley’s beste kans op een GP-zege ging zodoende in Italië verloren, Gethin greep zijn kans daarentegen juist. De Engelsman combineerde de snellere krachtbron met wat geluk en goede slipstream in de slotmeters.
Het verhaal van Ganley, zijn gemiste kans op een F1-zege en juist de eerste (en enige) van Gethin ooit, past in de toch al bizarre editie van 1971. Die begon al met een verrassende pole-position. Die ging naar Ganleys landgenoot Chris Amon: hij bleef tot verdriet van heel Italië de Ferrari van Jacky Ickx voor.
De race was nog specialer. De marge tussen Gethin en Ganley als nummers 1 en 5 was met 0,61 seconde al bijzonder, maar helemaal met het besef dat tussen beide kemphanen nog eens drie andere coureurs eindigden: Ronnie Peterson (tweede op 0,01), François Cevert (derde op 0,09) en Mike Hailwood (vierde op 0,18). Zie daar, de meest spannende finish ooit: millimeterwerk op Monza.
Lange tijd de snelste GP ooit
Maar er was meer dat van de Italiaanse Grand Prix van dat jaar een speciale maakte. De race was met een gemiddelde snelheid van ruim 252 kilometer per uur lange tijd bijvoorbeeld de snelste Grand Prix ooit. Aan dat record maakte Michael Schumacher in 2003 een einde.
Hoewel dat destijds eveneens in Monza gebeurde, was het circuit toen al lang veranderd. Ook daarom is de editie van 1971 bijzonder: de race werd verreden met een lay-out waarop chicanes nog ontbraken. Die vonden hun oorsprong pas in de edities die volgden op die van 1971.
En hoe het afliep met Ganley? Die kwam letterlijk en figuurlijk nooit meer zo dicht bij een zege. In 1974 kwam zijn F1-loopbaan tijdens de Grand Prix van Duitsland zelfs tot een einde. Als gevolg van zware verwondingen aan voet en enkel moest hij er de brui aan geven.
Lees hier alles over de GP van Italië in Monza
Vanaf donderdag in de winkel en nu al digitaal te bestellen (met gratis bezorging in Nederland!): de nieuwe editie van FORMULE 1 Magazine! Met alles over de strijd tussen Lando Norris en Max Verstappen, interviews met George Russell en Rico Verhoeven, Ruud Gullit, reportages vanuit de paddock en nog veel meer!
